Jeugd en zorg

Autonome ontwikkelingen

Beleidsbijstellingen

Besluit pre prioritair

Voor de raming van de kapitaallasten 2018 wordt uitgegaan van de begroting investeringen 2017. Op basis van de jaarrekening 2017 blijkt dat de investeringsvolumes iets zijn achtergebleven bij de raming, hetgeen leidt tot een voordeel op de kapitaallasten in 2018 (ad € 1,9 mln.).

De doorrekening naar 2018 van de (beleidsarme) september- en decembercirculaire van het gemeentefonds 2017 resulteert in een nieuwe stand van de algemene uitkering. Op basis van deze circulaires verslechtert het financiële beeld. De septembercirculaire laat een groei (accres) van de algemene uitkering zien voor 2018. Dit positieve accres is echter onvoldoende om de stijgende prijzen op te kunnen vangen. Zie de raadsinformatiebrief septembercirculaire 2017 voor een verdere toelichting.

De maartcirculaire 2018 is een vertaling van het nieuwe regeerakkoord en de afspraken in het interbestuurlijkprogramma. Dit heeft geleid tot een hogere groei van de algemene uitkering (-€ 2,043 mln) en een verschuiving van middelen naar decentralisatie-uitkeringen (€ 0,238 mln).

Met deze budget neutrale begrotingswijziging worden de apparaatsbaten en -lasten toegerekend aan de programma's.

Door de sociale wijkteams wordt gebruik gemaakt van de inzet van gemeentepersoneel. Als gevolg van uitstroom, langdurig verzuim en verschuiving van taken kan de gemeente minder personeel leveren dan de afgesproken inzet. Om de capaciteit op peil te houden, zijn de wijkteams hiervoor gecompenseerd (effect per saldo € 0,723 mln.).

Op basis van aanvullende afspraken zijn de contractbedragen met betrekking tot de sociale wijkteams en de jeugdteams verhoogd. De kosten van respectievelijk € 0,150 mln en € 0,600 mln worden gedekt uit het budget voor Slim Investeren.

In de prognose is het stuurbudget jeugd (€ 2,2 mln) volledig ingezet ter dekking van het huidige tekort, waarmee het tekort op Jeugd nu uitkomt op € 4,6 mln. In deze prognose is nog geen rekening gehouden met de nieuwe instroom in relatie tot de nieuwe werkwijze specialistische jeugdhulp en het effect hiervan op de budgetten en de financiële resultaten van de conversie (overgang oude naar nieuwe systematiek). De stijging van de budgetten is volledig toe te schrijven aan de toenemende instroom van cliënten via de Jeugdteams en de doorverwijzingen naar de specialistische jeugdhulp (ook die buiten het Jeugdteam om via GI, huisarts/medisch verwijzers).De grootste stijging binnen de specialistische jeugdhulp worden veroorzaakt door de Jeugd Met Beperkingen waarbij de Jeugdteams de grootste verwijzers zijn (€ 3,5 mln) en de Jeugd- en Opvoedhulp, m.n. tot uiting komend in de groei van de crisishulp en de jeugdhulp plus (€ 2,5 mln). We zien tevens een toename van uitstroom van cliënten vanuit jeugdhulp plus naar residentiële voorzieningen en stagnatie daarbinnen als gevolg van beperkte beschikbaarheid van woningen voor kwetsbare jongeren. De kosten voor de Landelijk Werkende Instellingen, Gecertificeerde Instellingen en de JGGZ stijgen in verhouding minder dan bij de JMB en JOH (totaal € 1,6 mln). Bij de PGB’s verwachten we dat de dalende kostentrend zich doorzet als gevolg van verschuiving naar zorg in natura. Het budget PGB wordt met € 0,660 mln naar beneden bijgesteld.De contractwaarde van de Eigen Kracht Conferenties is op basis van het resultaat in 2017 verlaagd met € 0,1 mln.

In 2015 zijn taken op het gebied van jeugd, zorg en participatie overgedragen aan de gemeenten. Met de per mei 2014 ingezette nieuwe aanpak is veel ervaring opgedaan met wat werkt en wat niet werkt. Gaandeweg is al bijgestuurd. De focus ligt op de nog achterblijvende versnelling van de beweging van 2e lijns zorg naar 0e lijns zorg, de oprichting van Werkom, helderheid in het interne opdrachtnemersschap,  de doorontwikkeling van jeugd- en wijkteams en de verbetering van interne ketenregie. Dit is ondersteund in een doorontwikkeling van de ambtelijke organisatie van het domein Maatschappelijke Ontwikkeling per 1-1-2018. De totale kosten van doorontwikkeling worden gedekt door een verhoging van de taakstelling op het personeel van het Maatschappelijk Domein (-€ 0,132 mln).

Het budget Slim Investeren is bedoeld voor vernieuwingen binnen het sociaal domein en voor de beweging naar de voorkant. In verband met de tekorten in de zorgkosten wordt het budget in 2018 alleen ingezet voor de lopende verplichtingen en voor de maatregelen in het kader van de aanpak zorgkosten. Dat creëert financiële ruimte. Van het budget van € 3,5 mln kan € 0,45 mln vrijvallen.

Voor 2018 is voor Wmo begeleiding een bedrag van € 12,796 mln begroot. Het is duidelijk dat dit bedrag niet voldoende zal zijn. Over 2017 bedroeg het tekort € 5 mln. Sinds 2016 zien we de trend dat ouderen en mensen met een GGZ achtergrond langer zelfstandig thuis blijven wonen. Het aantal ouderen met 2e lijns ondersteuning lijkt zich de afgelopen periode te stabiliseren of hooguit licht te stijgen; het aantal GGZ-cliënten met 2e lijns ondersteuning neemt wel toe. Daarnaast neemt bij beide groepen de zorgzwaarte, dus de omvang van de ondersteuning, toe. De stijging lijkt deels samen te hangen met autonome factoren zoals de vergrijzing en extramuralisering, maar deels hangt het ook samen met andere factoren waarop bijsturing mogelijk is (de indicatiestelling, het aanbod van algemene voorzieningen in de wijk, het eerder afschalen naar lichtere hulp). De verwachting is dat het tekort over 2018 zal oplopen tot € 7,1 mln indien er geen maatregelen worden getroffen. Op het persoonsgebonden budget (pgb) is juiste sprake van een onderschrijding, net zoals in 2017. Door een verschuiving van pgb naar zorg in natura is de verwachte onderbesteding op het pgb-budget - € 1,7 mln. In 2018 is € 9,182 mln als budgetplafond voor Beschermd wonen zorg in natura gesteld. De prognose voor heel 2018 is een voordeel van € 0,4 mln wanneer we uitgaan van 95% verzilvering van de geïndiceerde zorg. Tegenover dit voordeel is sprake van een nadeel van € 0,25 mln. Aanbieders van beschermd wonen worden gecompenseerd voor hogere tarieven als gevolg van een afbouwregeling in de vergoeding voor NHC/ NIC vanuit het Rijk. Voor Wmo-verstrekkingen is € 3 mln begroot. De verwachting is dat we net als in 2017 in totaal € 3,7 mln uitgeven. Bij de uitgaven voor zowel hulpmiddelen als collectief vervoer is er een stijging doordat er nieuwe contracten zijn afgesloten tegen een hoger tarief, en er sprake is van een lichte stijging van het aantal aanvragen.Net als in 2017 wordt de GGZ-inloop gefinancierd middels verschillende contracten van in totaal € 0,34 mln. Dit bedrag is echter niet in de begroting opgenomen, waardoor het voor een overschrijding zorgt.De  verwachting is dat de inkomsten uit eigen bijdragen over 2018 € 0,34 mln lager zullen uitpakken dan begroot. Deze lagere inkomsten hebben te maken met de versoepeling van het landelijke en lokale eigen bijdrage beleid sinds 1 januari 2017.Binnen het sociaal domein is het stuurbudget beschikbaar. Deze is bedoeld om de schommelingen in de zorgkosten te vereffenen. In 2018 is € 4,1 mln beschikbaar. Hiervan wordt € 1,9 mln aangewend voor de kosten Wmo en € 2,2 mln voor jeugd

De Algemene Reserve Sociaal (ARS) is bij raadsbesluit gevormd om risico's in o.a. programma 1 Jeugd en Zorg op te vangen. Bij de Burap 2018 bedraagt het tekort in programma 1 ca. € 10 mln. Vanuit het jaarrekeningresultaat 2017 en het overschot Algemene reserve Grondzaken is de ARS met € 8,3 mln gevuld. Dit bedrag wordt gelijk ingezet om het tekort van programma 1 (deels) te dekken.

Het Algemeen Bestuur van de Gemeenschappelijke Regeling Zaanstreek Waterland heeft op 29 maart 2018 de bijdrage 2018 vastgesteld. Door groei van inwoners en cao verhoging is de bijdrage van Zaanstad vastgesteld op € 5,170 mln. In de begroting staat € 4,950 opgenomen. De begroting wordt met € 0,220 mln. naar boven bijgesteld.

Het bij de begroting 2018-2021 extra beschikbaar gestelde budget van € 0,4 mln voor de opvang van overlast gevende verslaafde mensen met multiproblematiek (Domusvoorziening) zal in 2018 niet geheel besteed worden (€ 0,1 mln). Op dit moment is men nog op zoek naar een geschikt pand. Onduidelijk is welke kosten dit precies met zich mee zal brengen.

Veel mensen met schulden krijgen vanuit de gerechtelijke macht een bewindvoerder toegewezen. Omdat hun inkomsten dermate laag zijn, worden deze kosten vergoed via de bijzondere bijstand. Om deze kosten te beheersen wordt ingezet op een verschuiving van duurdere bewindvoering naar goedkopere begeleiding via budgetbeheer en het wijkteam. Het aantal personen in bewindvoering lijkt zich het laatste half jaar lijkt te stabiliseren en een snelle uitstroom uit bewindvoering wordt niet verwacht (gemeente heeft daar ook weinig tot geen invloed op), met hogere kosten tot gevolg (€ 1,000 mln).Het gebruik van de collectieve zorgverzekering voor minima is sinds van 2013 toegenomen met 501 huishoudens tot 2.425 in 2016. Met ingang van 1 januari 2017 vergoedt Zaanstad ook het wettelijk eigen risico. Het aantal verzekerden in 2017 is toegenomen tot 3.200 huishoudens. Met ingang van 1 januari 2018 wordt ook via Univé een gemeentelijke zorgverzekering aangeboden, waardoor mensen met een laag inkomen de keuze hebben uit twee zorgverzekeringsmaatschappijen. Een toenemend gebruik van de collectieve ziektekostenverzekering voor minima en het per 2017 vergoeden van het eigen risico betekent dat structureel € 0,450 mln extra nodig is.

De dekking van de lasten komt uit de reserve nieuwkomers. In de originele begroting is deze dekking abusievelijk niet als onttrekking reserve verwerkt maar als lagere lasten (- € 1,214 mln). Bij deze Burap wordt deze post teruggedraaid en als onttrekking reserve opgenomen.Het uitvoeringsprogramma vluchtelingen is bestemd voor extra kosten voor onder andere huisvesting, integratie en participatie van vergunninghouders. De begeleiding van vergunninghouders naar werk vraagt meer capaciteit van casemanagers werk en jobcoaching. De kosten vallen dit jaar € 0,217 mln. hoger uit dan begroot. Op het gebied van onderwijs voor vergunninghouders en asielzoekers realiseren we een meevaller in de lasten door het uitblijven van een azc in Zaandam. Tevens vindt er een overheveling plaats van € 0,08 mln. naar programma 1 ter dekking van het overbruggingskrediet uit de bijzondere bijstand in 2018. De baten in 2018 stellen we € 0,274 mln. naar beneden bij. Dit nadeel komt door een lagere taakstelling en een scherpere inschatting van het aantal nieuwkomers waarvoor we een vergoeding krijgen. Ter dekking van de lasten uitvoeringsprogramma vluchtelingen wordt in totaal een onttrekking van € 1,714 mln aan de daarvoor gevormde bestemmingsreserve onttrokken. Hiervan betreft € 1,214 een correctie primaire begroting en restant lasten volgens bovenstaande toelichting.

Het bij de begroting 2018-2021 extra beschikbaar gestelde budget van € 360.000 voor de opvang van dak- en thuisloze jongeren (zwerfjongeren) zal in 2018 niet geheel besteed worden. Voor de nieuwe opvang wordt in juni 2018 een aanbesteding gepubliceerd. Dit betekent dat er effectief op zijn vroegst in november gestart kan worden met de opvang.

Het jaarrekeningresultaat 2017 ad (€ 1,4 miljoen) wordt toegevoegd aan de algemene reserve (€ 0,9 miljoen) en de algemene reserve sociaal (ARS) (€ 0,6 miljoen).Uit de actualisatie van het risicoprofiel van de grondexploitaties is gebleken dat de maximale omvang van de algemene reserve grondbedrijf (ARG) zoals vastgelegd in de nota weerstandsvermogen & risicomanagement wordt overschreden. Het overschot van de ARG wordt overgeheveld naar de ARS.Op basis van de nota weerstands vermogen en risicomanagement is de ondergrens van de ratio 1,4. Na toevoeging van het rekeningresulstaat 2017 is deze 1,2. Om aan de ratio te voldoen is een extra storting van (€ 2,3 miljoen) noodzakelijk.