Bestuurlijke en financiële hoofdlijnen

Met de Begroting 2018 wil Zaanstad samen het verschil maken, door blijvend te investeren in mensen en in de stad. In deze Burap wordt terug gekeken naar de eerste maanden en vooruit naar de rest van het jaar. Aan de hand van de effect- en prestatie-indicatoren uit de begroting  wordt inzicht gegeven of Zaanstad op koers is om de doelstellingen voor 2018 te halen. Veel gaat goed in het werk voor en met de stad. De focus in deze bestuursrapportage ligt op zaken die afwijken of toelichting behoeven.

Er is veel gebeurd in het eerste deel van 2018. Er zijn verkiezingen geweest, waarmee een nieuwe bestuursperiode van start is gegaan. Daarnaast heeft de gemeente ook te maken gehad met de doorwerking van de landelijke verkiezingen. Er ligt een interbestuurlijk programma dat tot veel onzekerheden leidt. Er komt meer budget beschikbaar vanuit het Rijk voor de taken uit het programma, maar het is nog onduidelijk of dit genoeg is om het geheel uit te voeren. Samen met de, net als in 2017, onverminderd hoge zorgkosten voor jeugd en WMO, geeft dit druk op de financiën en het weerstandsvermogen.

Blijvend investeren in mensen
Om meer mensen te laten participeren is per 1 januari bedrijf ‘Werkom’ van start gegaan. Dit bedrijf voert niet alleen de WSW voor de gemeente uit, maar moet er ook voor zorgen dat mensen sneller kunnen participeren in de samenleving met als uiteindelijk doel een reguliere baan.
De inwoners die ondersteuning nodig hebben, weten hun weg naar de wijk- en jeugdteams te vinden. Met deze teams wordt continu gewerkt aan de beste invulling van de zorgvragen, waarbij de inzet op preventie, eigen netwerk en eigen kracht de thema’s zijn. Deze aanpak vergt tijd voordat het vruchten afwerpt, waardoor de zorgkosten nog niet teruggedrongen worden. Dat geldt ook voor de bijzondere bijstand waar met name de kosten voor bewindvoering hoog blijven.
Het Integraal Huisvestingsplan (IHP) is de basis voor goed onderwijs in de stad. En hierin zijn de nodige stappen gezet. De Tamarinde verhuist voor de zomer de bouwactiviteiten van IKC Kreekrijk zijn gestart. Samen met de schoolbesturen wordt verder vorm gegeven aan het IHP.  Helaas heeft Zaan Primair aangegeven zich terug te willen trekken uit het IHP. De gemeente blijft hierover in gesprek met het schoolbestuur.

Blijvend investeren in de stad
De woningbouwproductie blijft nog achter bij de ambities. Uit de jaarlijkse MAAK.Monitor blijkt dat de binnenstedelijke ontwikkeling hoogcomplex is, waardoor er langere aanloopperiodes zijn met benodigde voorinvesteringen van de gemeente. Dit werkt ook door in de lagere legesopbrengsten. Het nieuwe zwembad de Crommenije is dit voorjaar geopend en ook voor De Slag is een locatiekeuze gemaakt. Daarnaast is het bestemmingsplan voor de verplaatsing van hockeyclub De Kraaien vastgesteld, waardoor in de zomer begonnen kan worden met de werkzaamheden.
Het aantal hotels stijgt en steeds meer toeristen weten Zaanstad te vinden. Dat is goed voor de stad en ook in de gemeentelijke portemonnee wordt dat gemerkt door hogere inkomsten uit toeristenbelasting.
In de landelijke gebieden staat de bodemdaling op de agenda. Hierbij wordt onder andere gekeken naar alternatieve agrarische teelt in het veenweidegebied. De verwachting is dat voor het tegengaan van bodemdaling fundamentele keuzes gemaakt moeten worden. Verder zijn op het gebied van duurzaamheid in het eerste deel van dit jaar al stappen gezet, met het besluit over het aandeelhouderschap van een op te richten warmtenetbedrijf en met het plaatsen van zonnepanelen op het Stadhuis.

Financiële hoofdlijnen
De Burap 2018 laat een financieel nadeel zien van €€  1,0 miljoen. Dit is een optelling van diverse voor- en nadelen.  Met de begrotingswijziging krijgt de begroting een nadelig saldo. De verwachting is dat de dit nadelige saldo kan worden opgevangen door de uitkomsten van de meicirculaire en de hogere uitkering uit het gemeentefonds die  hierdoor ontstaat.
Hieronder wordt een overzicht gegeven van de begrotingsbijstellingen die saldobepalend zijn.

De financiële risico's: referendum cultuurcluster (€ 4 mln.) kosten van de vernieuwde jeugdzorg en krapte in het beschikbare capaciteitsbudget zijn niet in deze Burap opgenomen. Bij de Begroting 2019 wordt het Coalitieakkoord 2018-2022 en de Kaderbrief 2019 uitgewerkt. Daarin zal het vervolg op de uitslag van het referendum zijn meegenomen en daarin zal naar verwachting ook financieel zijn voorzien in het opvangen van de actuele krapte in het capaciteitsbudget. De risico's van de vernieuwde jeugdzorg zullen worden meegenomen in de verplichte paragraaf risico's bij de Begroting en meewegen voor het dan te herberekenen benodigde weerstandsvermogen.